Farenjit
Farenjit (Pharyngitis), doktorların günlük olarak en sık karşılaştığı rahatsızlıklardan biridir. Amerika Birleşik Devletleri’nde yıllık olarak 12 milyon civarında farenjit vakası görülmektedir.
Farenjit semptomlarının %50 ila %80’i virüs veya bakteri kökenlidir. Yaygın olarak sebep olan virüsler; rinovirüs, adenovirüs, influenza, koronavirüs ve parainfluenza olarak tanımlanabilir. Bakteriyel farenjit ise hastalığın daha ciddi geçmesine sebep olabilir.
Farenjit Nedir?
Orofarenksin mukoza zarının iltihaplanmasına farenjit adı verilir. Genellikle bakteriyel ya da viral enfeksiyonlar sebebiyle oluşur. Ayrıntılı olarak bakacak olursak farenjit; bademciklerin bulunduğu bölge ve küçük dilin arkasında kalan kısmın iltihaplanması anlamına gelir. Bu bölge, yutak bölgesi olarak adlandırılır. Yutak bölgesinde, bulunan ortama bağlı olarak ısı, toz gibi durumların da etkisiyle bazı farklı reaksiyonlar gelişebilir.
Bu durum kişilerde boğaz ağrısına sebep olabilir.
Farenjit, üst solunum yolu enfeksiyonu olarak da anlandırılabilir. Yutak bölgesinin tamamında görülebileceği gibi geniz eti ve bademciklere de tutulum sağlayabilir. Genellikle soğuk aylarda görülür. Erişkin bireylerde ve çocuklarda sıklıkla gelişen bir enfeksiyondur.
Farenjit Çeşitleri Nelerdir?
Farenjit çeşitleri akut farenjit ve kronik farenjit olarak ikiye ayrılır.
Akut Farenjit
Hemen hemen her insanda meydana gelebilen bir rahatsızlıktır. Boğazdaki virüslerin sebep olduğu iltihaplanmadan dolayı akut farenjit oluşur. Zamanında tedavi yöntemleri geliştirilmez ise virüsler ve bakterilerin karışmasıyla oluşabilecek iltihaplanma, oldukça ciddi rahatsızlanmalara sebep olabilir.
Akut farenjit belirtileri genellikle şunlardır:
- Boğazda yanma
- Boğaz ağrısı
- Ateş
Kronik Farenjit
Alkol, sigara, toz, maruz kalınan gazlar ve kimyasal araçlar sebebiyle boğazın tahrip olmasından kaynaklı ortaya çıkabilir. Kronik farenjit, bazı kişilerde burun yerine ağızlarından nefes aldıkları için boğazda yaşanan kuruluk sebebiyle de meydana gelebilir.
Kronik farenjit belirtileri arasında;
- Boğazda yanma
- Yutkunmada güçlük
- Öksürük
- Boğazı sıklıkla temizleme isteği bulunur.
Kronik farenjit tedavisi için öncelikle bir hekim kontrolünden geçmek gerekir. Yakınmaların ciddiyetine göre doktorunuz gerekli kulak burun boğaz muayenesinin ardından en doğru tedavi yöntemine karar verir.
Farenjit Nedenleri Nelerdir?
En yaygın farenjit nedenleri arasında virüsler bulunur. Boğaz enfeksiyonuna sebep olan diğer nedenlerden bazıları ise şunlardır:
- Bakteriler
- Mantar enfeksiyonları
- Parazit enfeksiyonları
- Reflü
- Alerji
- Solunan havanın kuruluğu
- Hava kirliliği
- Tütün kullanımı
- Alkol kullanımı
- Bağırma ve uzun süreli yüksek sesle konuşma sebebiyle oluşan kas yorgunluğu
Farenjit Belirtileri Nelerdir?
Farenjit belirtileri, kişilerde farklı semptomlara sebep olabileceği gibi, genellikle görülen yakınmalar şu şekildedir:
- Boğazda yanma, ağrı, kuruluk ve kaşınma
- Lenf bezlerinde şişlikler
- Ateş
- Hapşırma
- Öksürük
- Burun akıntısı
- Genel vücut ağrıları
- Bulantı, kusma
- Baş ağrısı
- Kulak ağrısı
- Halsizlik ve yorgunluk
- Ses kısılması
- Toza karşı aşırı derecede hassasiyet
Farenjit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Farenjit nedeniyle yaşanılan boğaz ağrılarının %80’i virüsler sebebiyle oluşur. Antibiyotikler viral boğaz ağrılarına yardımcı olmaz. Bu ilaçların ihtiyaç dışında kullanımı, ihtiyaç duyulduğu zamanlarda etkili olmamasına sebep olabilir. Yine de farenjit vakalarında hekimlerin enfeksiyon durumlarına göre önemsediği ve antibiyotik kullanımını tercih ettiği bazı kriterler bulunur. Buna göre;
- Sık ve kontrol alınamayan ateşlenme
- Bademcik üzeri beyaz iltihap
- 5 günden fazla süren öksürük ve nezle
- Yapılan kan testleri sonucunda bakteriyel enfeksiyon tanısı konulmuşsa hastalar hekim kontrolünde antibiyotik kullanabilirler.
Farenjit tedavisinde önerilen antibiyotik kullanımı;
- Hastalığın semptom süresini kısaltır.
- Yakın çevresindeki kişilere bulaşma riskini azaltır.
- Akut romatizmal rahatsızlıkların ve ateşlenmenin tekrar etmesini önler.
Farenjit Evde Tedavi Edilebilir mi?
Antibiyotik kullanımının gerekli olmadığı farenjit hastalığında evde tedavi oldukça dikkat edilmesi gereken bir süreçtir. Farenjit vakalarının çoğu 7 ila 10 gün içerisinde kendiliğinden iyileşme gösterir. Farenjitli hasta, ev koşullarında diğer kişilere yayılım göstermemesi açısından kişisel hijyenine oldukça dikkat etmelidir. Bunun dışında;
- Ilık su ile tuzlu su gargaraları
- Yatıştırıcı sıvılar (ılık tercih edilmelidir)
- Boğaz pastilleri
- Sıvı diyeti ve
- Bulunulan ortamın nemli olmasına dikkat etmek, evde farenjit hastalığının tedavisine katkı sağlayacak bazı maddelerdir.
Farenjit Bulaşıcı mıdır?
Farenjit bulaşıcıdır. Yaygın olarak doğrudan kişiden kişiye bulaşabilir. Genellikle bulaşma şekli, tükürük ya da burun salgıları yoluyla gerçekleşir.