Gut Hastalığı

Gut hastalığı, en sık görülen iltihaplı romatizma hastalıkları arasında yer alır ve ülkelere göre görülme sıklığı %0,9 ila %0,25 arasında değişir. Türkiye’de ise her 300 kişiden birinde gut hastalığı var.

Gut Hastalığı Nedir?

Vücuttaki proteinler kullanıldıktan sonra, “ürik asit” adlı bir maddeye dönüştürülerek atılır. Ürik asitlerin vücuttan atılamaması ya da çok fazla üretilmesi bazı eklemlerde birikmelere ve iltihaplanmalara sebep olur. Bu duruma gut hastalığı adı verilir.

Gut, 17. yüzyıldan beri bilinen bir hastalıktır. Ürik asitle olan ilişkisi de 19. yüzyılda tanımlanmıştır. Gut hastalığı genel olarak erkek bireylerde daha fazla görülür ve 40 ila 65 yaş aralığındaki kişilerde ortaya çıkar.

Gut Hastalığı Belirtileri Nedir?

Gut hastalığı belirtileri genellikle hızlı gelişir ve yakınmaları 1-2 hafta sürebilir. Belirtilerinden bazıları şunlardır:
  • Çoğu zaman tek bir eklemde, özellikle ayak baş parmağında iltihaplanma
  • Etkilenen bölgede kızarıklık, şişme ve şiddetli ağrı
  • Eklemin kısıtlı hareketi
  • Ürik asit seviyesi kontrol edilmezse; diz, ayak bileği ve parmaklarda iltihap birikmeleri
  • Böbrek fonksiyonlarının etkilenmesi ve yumuşak dokularda tofus (ürik asit birikimleri) oluşumu

Gut Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Gut hastalığına ürik asitlerin vücuttan yeterince atılamaması sebep olur. Normal şartlarda ürik asitler kanda çözülür ve böbrekler sayesinde idrar yoluyla vücuttan atılır. Fakat kandaki ürik asit, normalden fazla olduğunda eklemlerde ve yumuşak dokularda birikip iltihaba yol açabilir.

Vücuttaki ürik asit miktarının artması, böbreklerin ürik asitten arınamaması ve protein (pürin) içerikli yiyeceklerin (sakatat, et, tavuk, kuru baklagil vb) fazlaca tüketilmesi ürik asidin kanda birikmesinin en temel sebepleri arasındadır. Gut hastalığına sebep olabilecek diğer nedenler ise şu şekilde sıralanabilir:
  • Kullanılan ilaçlar (ürik asit seviyesini artırabilir)
  • Alkollü içecekler
  • Normalden fazla kilo
  • Cerrahi Girişimler
  • Artan yaş
  • Ailede gut öyküsü
  • Tekrarlayan eklem travmaları
 

Ürik Asit Yüksekliği Her Zaman Guta Yol Açar mı?

Ürik asit yüksekliği her hastada guta yol açmayabilir. Gut hastalığının ortaya çıkmasında ürik asit yüksekliğinin yanı sıra, yukarıda sayılan nedenler de rol oynar. Küçük bir grup hastada ise ürik asit normal hatta düşük seviyede bulunmasına rağmen gut hastalığı gelişebilir.

Gut Hastalığı Nasıl Başlar?

Gut belirtileri başlangıçta genellikle bir yaralanma ya da hastalık bulgularını takiben ortaya çıkan ayak başparmağında yaşanan dayanılmaz ağrı ve şişlik şeklinde kendini gösterir. Bu hastalık, ayak bileği ve diz gibi diğer alt vücut eklemlerinde de görülebilir. Gut başlangıçta genel olarak tek bir eklemi etkiler, ancak tedavi edilmezse rahatsızlık yaşayan kişilerde birçok eklemi etkileyecek kadar yayılım gösterebilir.

Gut Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir? Nasıl Geçer?

Gut hastalığı tedavisinde ilk adım, hastalığın ağrı ve iltihabının kontrol altına alınmasından geçer.  Hastalığın durumuna göre belirlenen tedavi şekilleri; ilaçlar, şişlik görülen ekleme soğuk uygulanması ve dinlenmeyi içerir. Ağrılı ataklar kontrol altına alındığında başvurulan hekim kandaki ürik asit seviyesine göre ilaçla tedavi yöntemleri uygulayabilir. Bunun sağlanabilmesi için;
  • Gut ataklarının sıklığı
  • Hastalığın yaygınlığı ve şiddeti
  • Kişilerde sahip olunan diğer hastalıklar göz önünde bulundurulur.
Gut tedavisinde kullanılan ilaçların bazı yan etkileri de bulunabilir. Bu nedenle başvurduğunuz hekim, yapacağı muayeneden sonra en uygun tedavi yöntemini önerecektir.

Gut Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Gut hastalarının öncelikli olarak dikkat etmesi gereken, ürik asit seviyelerinin düşmesini sağlamaktır. Kandaki ürik asit değerini düşüren ve gut hastalığına iyi gelen besinlerden bazıları şöyle sıralanabilir:
  • Az yağlı süt ürünleri ya da yağsız süt
  • Tahıllar
  • Sebzeler
  • Bitkisel yağlar
  • Az tatlı meyveler
  • Kahve
  • Su
  • C vitamini takviyeleri

Gut Hastalarının Uzak Durması Gereken Besinler Nelerdir?

Gut ataklarını tetikleyen ve kandaki ürik asit seviyesini artıran bazı besinler ise şunlardır:
  • Şekerli içecekler
  • Kırmızı et, sakatat
  • Kabuklu deniz ürünleri
  • Alkollü içecekler
Gut hastalığında beslenme, hastalığın seyri için büyük önem taşır. Bu nedenle gut hastalığı tanısı konulan kişiler, hastalığın seyri için sağlıklı ve dengeli beslenme konusunda bir uzmana danışabilirler.


Gut Hastalarının Yaşam Tarzı Nasıl Olmalıdır?

İdeal beslenmenin düzenlenmesine ilave olarak, kilo kontrolü ve düzenli egzersiz önerilir. Bu sayede hem ürik asit seviyelerinin daha kolay kontrolü hem de mevcut ürik asidin ekleme ulaşıp atağa yol açması engellenebilir.
 

Gut Ataklarına Ne İyi Gelir?

Gut hastalığı tedavisi öncesinde ataklar bir ya da iki hafta içerisinde kendiliğinden geçen bir özellik gösterir. Fakat uygulanan doğru tedavi sonrasında bu atakların birkaç gün içinde kesildiği görülebilir. Gut hastalığı atağında, ağrıyan ekleme bir seferde 10 ila 15 dakika buz torbasıyla soğuk uygulamak önemlidir. Ağrıyan eklemi korumak ve dinlendirmek de ağrının azalmasını, atağın yavaşlamasını sağlayabilir.

Gut Hastalığına Hangi Bölüm Bakar?

Gut hastalığı, romatizmal bir hastalık olarak değerlendirilir ve bu sebeple bir romatoloji uzmanı tarafından izlenmesi önerilir.