KALP VE DAMAR CERRAHİSİ

• İçindekiler
• Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Nedir?
• Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümünde Tedavi Edilen Hastalıklar Nelerdir?
• Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümünde Uygulanan Testler ve Tanı Yöntemleri Nelerdir?
• Kalp ve Damar Cerrahisinde Uygulanan Tedavi Yöntemleri ve Cerrahi Uygulamalar Nelerdir?

Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Nedir?

Kalp ve Damar Cerrahisi bölümü, kalp ve damarlarla ilgili patolojik durumların teşhisi, tedavisi ve yönetimine odaklanan, bir hastane veya sağlık tesisi içindeki uzmanlaşmış bir tıbbi birimdir. Kardiyovasküler cerrahlar, bu bölümdeki temel sağlık uzmanlarıdır. Bu uzmanlar, bir dizi kardiyovasküler hastalık ve durumu tedavi etmek için cerrahi müdahaleler gerçekleştirmek üzere uzmanlaşmışlardır.

Kalp ve Damar Cerrahisi bölümünde, birçok farklı branştan sağlık profesyoneli ile ekip oluşturulması kaydıyla hastalara kapsamlı bakım sağlamak için yakın iş birliği yapılmaktadır. Bu ekip kardiyovasküler cerrahlar ile kardiyologlar, kardiyak anestezi uzmanları, perfüzyonistler, kardiyak alanda uzmanlaşmış hemşireler ve rehabilitasyon uzmanlarını içerir. Birlikte, her hastanın durumunu değerlendirerek kişiye özel tanı, tedavi ve takip planları oluşturur ve ameliyat öncesinde, ameliyat esnasında ve ameliyat sonrasında bakım sağlarlar. Bu doğrultuda teknolojinin tüm imkanları kullanılmak kaydıyla başarının arttırılması hedeflenmektedir. Ayrıca bilimsel dünyayı takip ederek gelişmelere ortak olmak, akademik yayınlarla da bu dünyaya katkı sağlamak, sürekli gelişen bu branşta güncelliğin korunması için bir esastır.

Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümünde Tedavi Edilen Hastalıklar Nelerdir?

Kardiyovasküler Cerrahi bölümü, kalp ve kan damarlarını etkileyen hastalıkların cerrahi tedavisinin gerçekleştiği uzmanlık alanıdır. Bu bölümde tedavi edilen yaygın durumlardan bazıları şunlardır:
 

• Koroner Arter Hastalığı (KAH): KAH, dünya çapında en yaygın kardiyovasküler hastalıklardan biridir. Kalp kasına oksijenli kanı sağlayan koroner arterlerin, plak birikimi (ateroskleroz) gibi nedenlerle daralması veya tıkanması sonucu gelişir. Bu durum, kalp krizi ve buna bağlı diğer kardiyovasküler komplikasyonların riskini önemli ölçüde artırır.
• Kalp Kapak Hastalıkları: Kapak hastalığı, kalp kapaklarını etkileyen çeşitli patolojik durumları kapsar. Kapak bozuklukları, doğumsal anormallikler, kapak üzerinde yerleşen enfeksiyonlar, dejeneratif değişiklikler ve bunun gibi diğer nedenlerden kaynaklanabilir. Bu patolojilerin sonucu olarak hastalar, kapak fonksiyonlarında daralma ya da yetmezlik tabloları ile karşımıza çıkmaktadır. Kalp kapak hastalıkları, genel anlamda nefes darlığı, yorgunluk ve göğüs ağrısı gibi belirtilerle seyredebilir. Kalp kapak hastalıkları için cerrahi seçenekleri arasında hastanın mevcut kapağının korunduğu, kapak onarımı veya mevcut kapağın çıkarılarak yeni bir kapak ile değiştirilmesi yer alır.
• Aort Anevrizmaları ve Diseksiyonlar: Aort anevrizması, vücudun en büyük arteri olan aort damarının yapısının bozularak genişlemesi sonucunda meydana gelir, tedavi edilmediği takdirde aort damarının bütünlüğü bozulabilir buna bağlı olarak aort damarı yırtılabilir ve hatta vücuttaki boşluklara açılabilir. Aort diseksiyonu yani yırtılması, aortun iç tabakasının orta tabakalarından ayrılarak dolaşım zafiyetine ve aortun rüptüre olup dışarıya açılarak kanı damar içerisinde tutamaması gibi yaşamı tehdit eden durumlara yol açabilir. Cerrahi müdahaleler, aortun hasar gören kısmının tamir edilerek içerden daha fazla yırtılmasını ve aortanın genişlemesini önleyerek dolaşım bozukluğu ve aortun rüptürüne engel olmak için yapılmaktadır.
• Doğumsal Kalp Anomalileri: Doğumsal kalp anomalileri, anne karnındaki fetusun kalbindeki gelişim bozukluklarına bağlı olarak karşımıza çıkan patolojilerdir. Kalbe kan getiren damarlar, kalbin odacıkları, kapakları ve kalpten çıkan büyük kan damarlarını etkileyen yapısal anormallikler, bu hastalık grubunun temel olarak etkilendiği bölgelerdir. Bu patolojilerin klinik yansımaları çok hafif olabildiği gibi hayatı doğumdan itibaren tehdit eden bir yapıda da olabilir. Zamanında tanı ve uygun yönetim, doğumsal kalp hastalığı olan bireylerin hayat kalitesini artırmak için gereklidir.
• Aritmiler: Aritmiler, kalbin düzenli olan ritminin dışında atması anlamına gelir. Bu hastalıklar, herhangi bir klinik sonucu olmayan basit düzensiz atımlardan, ölümcül seyreden tehlikeli ritim bozukluklarına kadar geniş bir çerçevede incelenebilir. Bu anormallikler, kalbin elektriksel iletim sistemindeki bozukluklar, yapısal kalp hastalığı, geçirilmiş kalp ameliyatları sonrası, elektrolit dengesizlikleri veya diğer katkıda bulunan faktörlerden kaynaklanabilir. Aritmiler, kalp fonksiyonunu önemli ölçüde bozabilir ve inme, kalp yetmezliği veya ani kalp durması riskini artırabilir. Patolojik ritim odaklarının engellenmesi, kalp pili yerleştirilmesi gibi müdahaleler bu hastalığın cerrahi tedavisinde kullanılan yöntemlerdir.
• Periferik Arter Hastalığı (PAH): PAH, uzak dokulara kan sağlayan arterlerin daralması veya tıkanması ve bu alanlara yeterli kanın gönderilememesi ile karakterize olan bir durumdur. Genel anlamda baş, boyun ve uzuvları etkiler. Bu durum genellikle damar kireçlenmesi nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Bacaklardaki dolaşım yetmezliği, yürüme ile bacak ağrısı oluşmasına ve iyileşmeyen yaralar açılmasına yol açabilir. Benzer şekilde santral sinir sistemine giden damarlardaki patolojilerde ise hastalar, karşımıza inme gibi durumlarla gelebilmektedirler. Bu bağlamda erken cerrahi müdahale ile dolaşımın tesis edilmesi hayat kalitesi açısından önemli bir tedavi seçeneğidir.
• Kalp Yetmezliği: Kalp yetmezliği, kalbin vücudun metabolik gereksinimlerini karşılamak için yeterli bir şekilde kan pompalayamaması ile karakterize edilen ilerleyici bir durumdur. Koroner arter hastalığı, kapak hastalıkları veya kalp kasını ilgilendiren anomaliler gibi birçok nedenden kaynaklanabilir. Kalp yetmezliği, yorgunluk, nefes darlığı, ödem ve egzersiz toleransının azalması gibi belirtilerle ortaya çıkabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. Tedavi, patolojiye yönelik hedef girişimlerden başlayarak yardımcı dolaşım desteği ve kalp nakline kadar değişebilmektedir.

Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümünde Uygulanan Testler ve Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Kardiyovasküler Cerrahi bölümü, hastaların kalp ve damarları ilgili sağlığını değerlendirmek ve en uygun tedavi planlarını belirlemek için çeşitli testler ve tanı yöntemlerinden faydalanır.
Yaygın olarak kullanılan bazı testler ve tanı prosedürlerinden bazıları aşağıda sıralanmıştır:
 

• Elektrokardiyogram (EKG): Elektrokardiyografi, kalbin elektriksel aktivitesini ölçer ve kalp ile ilgili patolojilerin bazılarına ışık tutarak, hastalığı teşhis etmede yardımcı olur. Göğüs, kollar ve bacaklara elektrotlar yerleştirilerek kalbin elektrik sinyalleri kaydedilir.
• Ekokardiyografi: Ekokardiyografi, kalbin yapısını ve işlevini görselleştirmek için ses dalgalarını (ultrason) kullanır. Kalp odacıkları, kapaklar, kan akışı desenleri ve kardiyak işlev hakkında değerli bilgiler sağlar. Ekokardiyogramlar, kapak anormallikleri, doğumsal kalp kusurları ve kalp yetmezliği gibi durumları teşhiste önemli bilgiler edinmemize yardımcı olmaktadır.
• Stres Testi: Stres testi, kalbin fiziksel aktiviteye yanıtını değerlendirir ve genellikle egzersiz veya ilaçla indüklenmiş stres yoluyla gerçekleştirilir. Egzersiz sırasında kalp hızı, kan basıncı ve EKG patolojik değişiklikleri kaydederek, özellikle, koroner arter hastalığını provake ederek teşhis etmeye yardımcı olur.
• Kardiyak Kateterizasyon ve Anjiyografi: Kardiyak kateterizasyon, kalp, aorta veya koroner arterlere bir kateter yerleştirilerek kan akışını değerlendirmek, kalp odacıklarındaki basınçları ölçmek ve anjiyografik görüntüler elde etmek için yapılır. Koroner anjiyografi özellikle koroner arterlerin akım paternlerini ve yollarını, bu arterlerdeki daralmaları veya tıkanıklıkları değerlendirir. Bu prosedür genelde kalple ilgili tüm operasyonlardan önce veya perkütan koroner girişimler öncesinde yapılır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Anjiyografi: BT anjiyografi, kan damarlarını, koroner arterleri, aortu ve periferik arterleri görselleştirmek için X ışınlarını kullanan invaziv olmayan bir görüntüleme tekniğidir. Vasküler ve kardiyak anatomiyi detaylı bir şekilde görüntüler ve aterosklerotik plakları, anevrizmaları ve diğer anormallikleri tespit edebilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Kardiyak MR, kalp ve kan damarlarının detaylı görüntülerini oluşturmak için manyetik alanlar ve radyo dalgalarını kullanır. Özellikle kalp yapısı, işlevi ve doku özelliklerini değerlendirmek için kullanışlıdır.
• Holter Monitorizasyonu ve Olay Kaydediciler: Holter monitorizasyonu, 24 ilâ 48 saat boyunca kalbin elektriksel aktivitesini (EKG) veya kan basıncını sürekli olarak kaydeden taşınabilir bir cihazın kullanılmasını içerir. Olay kaydediciler, çarpıntılar veya baş dönmesi gibi aralıklı semptomları yakalamak için kullanılır. Bu testler, aritmileri teşhis etmeye ve seyrek ortaya çıkan semptomları değerlendirmeye yardımcı olur.

 

Kalp ve Damar Cerrahisinde Uygulanan Tedavi Yöntemleri ve Cerrahi Uygulamalar Nelerdir?

Kalp ve damar cerrahi bölümünde yaygın olarak kullanılan bazı temel tedavi yöntemleri ve cerrahi prosedürler şu şekildedir:
 

• Koroner Arter Bypass Greftleme (CABG): CABG, tıkanmış veya daralmış koroner arterlerin yeterli kan taşınamayan kalp kaslarına yeniden kan akışı sağlamak için uygulanan bir cerrahi prosedürdür. CABG sırasında bacak, göğüs veya kol gibi sağlıklı bir kan damarı alınır ve tıkanıklığın ötesindeki koroner artere bağlanarak kanın kalbe ulaşması için alternatif bir yol oluşturulur. Bu işlem kalp akciğer makinası kullanılarak (açık kalp tekniği) veya kullanılmadan atan kalpte yapılabilir.
• Kapak Onarımı veya Değiştirilmesi: Hasar görmüş veya işlev bozukluğu olan kalp kapaklarının cerrahi onarımı veya değiştirilmesi, kalp içinde normal kan akışını geri kazandırmak için yapılır. Bu tedavi, kapak ve kapak ile yapıların onarılmasını veya kapağın çıkarılarak, mekanik veya biyolojik bir protezle değiştirilmesini içerebilir.
• Aort Anevrizması Onarımı: Aort anevrizmalarının cerrahi onarımı, aort duvarının zayıflamış veya genişlemiş kısmının güçlendirilmesini ve bütünlüğünün korunmasını amaçlar. Bu tedaviler, aortanın herhangi bir anatomik lokasyonda aortanın cerrahi olarak değiştirilmesi ya da anjiografik yöntemlerle stentlenmesini içerir.
• Aritmi Cerrahisi: Aritmilerin cerrahi tedavisi, kalpte düzensiz kalp ritimlerine neden olan anormal elektriksel yolları yok etmek için çeşitli fiziksel yöntemle kullanılarak yapılan ablasyon gibi prosedürleri içerebilir.
• Kalp Nakli: Kalp nakli, diğer tıbbi veya cerrahi tedavilerin başarısız olduğu son aşama kalp yetmezliği olan hastalar için düşünülür. Kalp nakli sırasında, hastanın kalbi, uygun bir vericiden alınan sağlıklı bir kalp ile değiştirilir. Kalp nakli, belirli hastalarda yaşam kalitesini ve uzun vadeli sağkalımı iyileştirme potansiyeli sunar.
• Periferik Vasküler Cerrahi: Periferik vasküler cerrahi, ekstremiteleri etkileyen arteriyel veya venöz bozuklukları tedavi etmeyi amaçlayan çeşitli prosedürleri içerir. Bu yöntemlerle, dolaşımı bozulmuş organların kan akışını tekrar normalleştirmeye çalışarak şikayetleri azaltmak hedeflenmektedir. Bu amaçla uç organlara bypass greftleme, tıkanıklıkların çıkarılması, balon veya stentleme gibi prosedürler uygulanmaktadır.

Hasta için uygun tedavi seçimi, belirli kardiyovasküler durumun şiddeti ve bireysel hasta faktörlerine bağlıdır. Bu konuda karar kardiyologlar, kalp cerrahları ve diğer sağlık uzmanlarını içeren multidisipliner iş birliği ile alınır.