Pnömoni (Zatürre) Nedir?
Pnömoni, halk arasında “zatürre” olarak bilinen bir akciğer enfeksiyonudur. Akciğerlerin iltihaplanmasıyla oluşur. Bu iltihap, genellikle bakteri, virüs ya da nadiren mantarlardan kaynaklanır.
Zatürre özellikle yaşlılarda, kronik hastalığı olan ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha ağır seyreder. Bu hastalık, tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açabilir, ölümcül olabilmektedir. Bu yüzden erken teşhis ve tedaviye zamanında başlamak çok önemlidir.
Pnömoni Neden Olur?
Pnömoniye neden olan başlıca durumlar şunlardır:
- Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar (özellikle grip, COVID-19 sonrası gelişebilir)
- Sigara içmek ve sigara dumanına maruz kalmak
- Hava kirliliği
- Alkol kullanmak
- Yeterli beslenememe
- Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar
- Diyabet, kalp, böbrek ve karaciğer hastalıkları
- Yaşlılık (65 yaş üzeri bireylerde daha sık)
- KOAH, astım, bronşektazi ve akciğer kanseri gibi kronik akciğer hastalıkları
Pnömoni Belirtileri Nelerdir?
Zatürre genellikle şu belirtilerle ortaya çıkar:
- Yüksek ateş, üşüme, titreme
- Öksürük
- Balgam (balgam renginde koyulaşma, miktarında artış olması)
- Göğüs ağrısı (özellikle derin nefes alırken)
- Nefes darlığı
- Halsizlik, yorgunluk, yaygın vücut ağrısı
- İştahsızlık
- Hızlı nefes alma ve kalp çarpıntısı
- Bulantı, kusma, baş ağrısı
- İleri vakalarda bilinç bulanıklığı, genel durumda bozulma (özellikle yaşlılarda)
Pnömoni Tanısı Nasıl Konulur?
Doktorunuzun tanı koyarken dikkat ettiği bazı noktalar şunlardır:
- Muayene: Solunum seslerinin dinlenmesi, oksijen seviyesinin ölçümü, ateş, tansiyon ve nabız ölçümü
- Akciğer filmi: Akciğerde iltihap olup olmadığını göstermek için
- Kan testleri: Kanda enfeksiyon parametreleri, böbrek ve karaciğer değerleri ve diğer gerekli kan tetkikleri
- Balgam kültür veya kan kültür testi: Enfeksiyonun sebebi olan mikrobu belirlemek için
Pnömoni Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi süreci hastalığın şiddetine göre değişir:
Birçok hastada zatürre evde tedavi edilebilir. Yaşlı hastalar, bağışıklık düşürücü hastalığı olan ya da bağışıklık düşürücü ilaç kullanan kişiler ve kronik hastalıkları olan kişilerde doktor değerlendirmesi sonrasında hastane yatışı gerekebilir. Ağır zatürresi olan, solunum yetmezliği gelişmiş olan oksijen seviyesi düşük hastalarda hastane yatışı hatta yoğun bakım yatışı gerekebilir. Tedavi hastaya göre değişmektedir. Tedaviye erken başlandığında ve ayaktan tedavi edilebilen olgularda, sonuçlar yüz güldürücüdür. Ancak, teşhis ve tedavisi gecikmiş, ağır zatürre olan kişilerde bu hastalık ölümcül olabilmektedir.
- Hafif vakalar: Genellikle evde antibiyotik ve ateş düşürücü ilaçlarla tedavi edilir.
- Ağır vakalar: Hastaneye yatış gerekebilir. Gerekirse oksijen desteği ve damar yoluyla antibiyotik uygulanabilir.
- Antibiyotik tedavi süresi ortalama 5–7 gün arasındadır. Ateş düştükten ve genel durum düzeldikten sonra tedavi sonlandırılabilir. Hastanede yatarak tedavi alan hastalarda ayaktan tablet ilaçlarla tedaviye devam edilebilir.
Pnömoniden Korunmak İçin Ne Yapmalı?
- Pnömokok aşısı: Öncelikle 65 yaş üzeri bireylere ve kronik hastalığı olanlara önerilir.
- Grip aşısı: Grip sonrası pnömoni gelişme riski olduğundan, her yıl yaptırılması faydalıdır.
- Sigara içmemek ve sigara dumanına maruz kalmaktan kaçınmak.
- Alkol kullanmamak.
- Yeterli ve sağlıklı beslenme.
- Kalabalık ve kapalı ortamlarda maske kullanmak ve elleri sık yıkamak da bulaşıcı hastalıklardan, zatürreden korunmada önemlidir.