Üreme çağındaki kadınların %10’unu etkileyen endometriozis, ya da yaygın bilinen adıyla ‘’Çikolata kisti hastalığı’’, sıklıkla karşılaşılan jinekolojik hastalıklardan biridir. Bu hastalık, önemli bir infertilite (kısırlık) ve pelvik ağrı nedeni olarak bilinir. Endometriozis tanısı konulan hastaların %50’si ila %80’ine hastalık belirtilerini önlemek üzere tedaviler uygulanır. Genel olarak endometriozis hastalarının adet sancısı, ağrılı cinsel ilişki ve kısırlık şikayetleri yaşadıkları görülür.
Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünden Dr. Üzeyir Kalkan tarafından incelenip onaylanan bilgilendirici yazımızda, endometriozis hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Endometriozis Nedir?
Endometriozis, veya ‘’Çikolata kisti hastalığı’’, kadınlarda yaygın olarak görülen bir sağlık problemidir. Adını “endometrium” kelimesinden alır. Normalde rahim içini kaplayan dokuya benzer bir dokunun (endometrium) rahim dışında büyümesi ve kişilerde ağrıya sebep olması şeklinde tanımlanabilir. Endometriozis, nadir de olsa rahim dışında vücudun farklı bölgelerinde de meydana gelebilir.
Endometriozisin görüldüğü yerler şu şekilde sıralanabilir;
- Yumurtalıklar
- Fallop tüpleri
- Rahmi yerinde tutan bağlar, dokular
- Rahim kas dokusu (adenomyozis)
- Bağırsaklar
- Mesane
- İdrar boruları
- Akciğerler, beyin ve cilt gibi vücudun diğer bölgelerinde nadiren görülebilir.
Endometriozis Belirtileri Nelerdir?
Endometriozis, zor teşhis edilebilen, ağrılı ve kronik olarak tanımlanabilen bir hastalıktır. Gençler dahil her yaşta kadında rastlanabilir. Genel olarak görülebilen endometriozis belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Alt karında ağrı
- Şiddetli adet sancısı
- Mesane ya da bağırsakta kanama
- Şişkinlik hissi
- Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
- Kısırlık
- Cinsel ilişki esnasında ya da sonrasında ağrı
- Regl dönemleri arasında kanama
- Sindirim problemleri
Endometriozis Neden Olur?
Hastalığın sebebi henüz kesin olarak bilinmemektedir. Olası faktörler, kadından kadına farklılıklar gösterebilir. Tüm bunların dışında endometriozis risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir;
- Aile öyküsü
- Retrograd menstüasyon (adet kanının geriye doğru karın boşluğuna akması)
- İleri yaşta ilk hamilelik
- Regl döneminde ağır kanama ve 5 günden uzun süren periyotlar
- Regl periyotlarında düzensiz döngülere sahip olmak
- Düşük vücut ağırlığı
- Bağışıklık hücrelerindeki değişimler
- Sürekli alkol kullanımı
Endometriozis Nasıl Tespit Edilir?
Endometriozis teşhisi için en kesin yöntem cerrahi yöntemlerdir. Ancak günümüzde gelişmiş görüntüleme ve muayene teknikleriyle de cerrahi yöntem kadar kesinlik içeren hastalık yayılımı ve varlığı ile ilgili fikir sahibi olunmaktadır. Öncesinde, başvurduğunuz hekimler, belirtileriniz dahilinde tıbbi geçmişiniz hakkında birtakım sorulara cevap bulmak isteyebilir. Sonrasında hastalara pelvik muayene uygulanabilir ve bazı görüntüleme testleri istenebilir.
Hastalığın teşhis ve tedavisi için en yaygın cerrahi yöntem, laparoskopidir. Bu yöntem, deride açılan küçük bir kesitten kameralı ince bir tüp ve ışık yöntemiyle uygulanan bir operasyon olarak tanımlanır. Endometriozis yamalarının nasıl görüldüğüne bağlı olarak kesin teşhis bu şekilde konulabilir. Ek olarak hekimler, doku örneği almak için kişilere biyopsi de uygulayabilirler.
Endometriozis En Sık Nerede Görülür?
Endometriozis, rahim içinde ya da dışında oluşabilen bir hastalıktır. Bu nedenle genellikle alt karın, yumurtalıklar ve fallop tüplerinde görülür. Ancak, yazının önceki bölümlerinde belirtildiği gibi vücudun farklı bir yerinde de ortaya çıkabilme ihtimali vardır.
Endometriozis Ultrasonla Tespit Edilebilir mi?
Standart bir ultrason yöntemiyle endometriosizi tespit etmek pek mümkün olmayabilir. Vajinal veya rektal (makat içi) ultrason uygulamasıyla yumurtalık, rahmin ön- arka yüzleri ve idrar torbası gibi yakın organlarda endometriozis görülebilir. Karnın üst kısımlarındaki bölgelerde vajinal ultrason ile endometriozis tespiti mümkün değildir.
Endometriozis Nasıl Tedavi Edilir?
Endometriozis tedavisi genel olarak bakıldığında ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere iki farklı kategoriye ayrılır. Ancak hastalığın ilerlemesini durdurabilecek herhangi bir tedavi henüz mümkün değildir. Yalnızca hastalığın semptomlarını hafifletmek ve doğurganlık oranlarını artırmak için başvurulan tedavi yöntemleri bulunur.
İlaç Tedavisi
Hamile kalmak istemeyen kişiler için hormonal doğum kontrolü genellikle tedavinin ilk adımı sayılabilir. Bu tedavi yönteminde doğum kontrolü hapları ve doğum kontrol iğneleri kanamayı durdurmayı, endometriosiz ağrısını azaltmayı amaçlar. Hormon tedavisi, yalnızca alındığı süre boyunca işe yarar. Şiddetli ağrı ya da semptomu olmayan hastalar için en iyi tedavi yöntemidir.
Hamile kalmaya çalışan kişiler için ise hekimler, hastalığın evresine, yarattığı hasar ve problemlere uygun olarak tedaviyi bireyselleştirirler. Bu tedavi kapsamı, destekleyici ilaç tedavilerinden tutun radikal cerrahiye kadar uzanabilir.
Endometriozis Ameliyatları
Genellikle yaşam kalitesini bozan, şiddetli semptomların görüldüğü, bu semptomların ilaç tedavileri ile başedilebilir hale gelemediği hastalarda cerrahi tedavi seçenekleri tercih edilir. Endometriozis ameliyatı esnasında hekimler, hangi organ ve anatomik bölgede lezyon mevcutsa, tüm lezyonların çıkarılmasını ve anatominin olabildiğince düzeltilmesini sağlamaya çalışır. Ameliyat sonrasında gebelik planlanmıyorsa, gözle görülemeyen mikro düzeydeki lezyonların baskılanması ve hastalık nükslerinin önlenmesi için baskılayıcı tedaviye devam edilebilir.
Endometriozis Adet Düzensizliği Yapar mı?
Endometriozis hastalığı bazı kişilerde adet düzensizliğine sebep olabilir. Bu durumun nedeni de endometriozis lezyonlarının östrojen salgısını artırması ve bu ortamda gelişmelerini devam ettirmeleridir. Sürekli salgılanan östrojen hormonu, adet gecikmelerine, adet düzensizliğine ve hatta rahmin iç tabakasının kalınlaşmasına sebep olabilir.
Endometriozis Sonrası Hamile Kalınabilir mi?
Endometriozis hastalığının nedeni tam olarak bilinmese de doğurganlık sorunlarıyla bir ilişkisi olduğu bilinmektedir. Ancak bu durum hastalığın kesin olarak kısırlığa sebep olduğu anlamına gelmez. Şiddetli semptomlar gösteren endometriozis hastaları için bile bazen doğal gebelik mümkün olabilir. Genel olarak yapılan araştırmaların sonucunda endometriozis hastalarının %60 ila %70’inin spontane bir şekilde hamile kalabildiği görülmüştür.
Endometriozis için Hangi Bölüme Gidilir?
Endometriozis hastalığı belirtilerine sahip kişiler hastanemizin Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’ne başvurabilirler. Randevu talepleriniz için çağrı merkezimize 0850 250 8 250 / 0212 467 87 00 numaralarından 7/24 ulaşabilir ya da web sitemizden randevu talebi oluşturabilirsiniz. Koç Üniversite Hastanesi’nin sunmuş olduğu e-Sağlık hizmetleri kapsamında hekimlerimizle hastaneye gelmenize gerek kalmadan online görüşmeler de sağlayabilirsiniz.