Kalp ve damar hastalıkları dünyada önde gelen sağlık sorunu olup, küresel çapta tüm ölümlerin yaklaşık üçte birinden sorumludur. Erken yaşta ortaya çıkan kalp damar hastalıkları %80'e varan oranlarda koruyucu tedavi ile önlenebilir. Tanı konmuş kalp damar hastalıkları ise, özellikle son 50 yılda tıp alanında kaydedilen gelişmeler sonucunda önemli ölçüde tedavi edilebilmektedir.
Kardiyoloji Nedir?
Kardiyoloji kalp ve damarlar hastalıkların teşhis ve tedavisi ile ilgili tıp bilimi dalıdır. Bu bölümde çalışan uzman doktorlara ‘kardiyoloji uzmanı’ veya ‘kardiyolog’ denir. Hastanelerin kardiyoloji bölümleri kalp sağlığı ile ilgili çeşitli teşhis, tedavi ve koruyucu sağlık hizmetlerini sunar. Kardiyoloji bölümü, elektrokardiyogram (EKG) ve ekokardiyografi gibi tanı araçlarını kullanarak kalbin işlevlerini ve yapısını değerlendirir. Kalp hastalıklarının ilaç veya ilaç dışı yöntemlerle tedavisini düzenler, aynı zamanda kalp ve damar sağlığını koruyacak önlemlerle kalp hastalıklarını önlemede önemli rol oynar.
Çocuk Kardiyolojisi Nedir?
Çocuk kardiyolojisi yenidoğan döneminden başlayarak genç yetişkinlik dönemine kadar olan çocuklarda kalp ve damar hastalıklarının teşhis, tedavi ve takibini yapan tıbbi uzmanlık dalıdır. Bu alanda uzmanlaşmış doktorlara ‘çocuk kardiyologları’ denir. Çocuk kardiyolojisi doğumsal kalp hastalıkları, ritim bozuklukları ve kalp kapak hastalıkları gibi kalp işlevlerini etkileyen sorunları inceler.
Bu uzmanlık dalı çocukların özgün ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak her çocuğun yaşam kalitesini artırmayı ve en sağlıklı şekilde büyümelerini sağlamayı hedefler.
Çocuk kardiyologları detaylı fiziksel muayeneler, EKG, ekokardiyografi ve kalp kateterizasyonu gibi çeşitli tanı yöntemlerini kullanarak çocukların kalp sağlığını değerlendirir, gereği durumunda ilaç tedavisi, cerrahi veya cerrahi dışı müdahalelerle hastalıkları tedavi ederler.
Kardiyoloji Bölümünde Hangi Hastalıklara Bakılır?
Kardiyoloji bölümü kalp ve damar sistemi ile ilgili pek çok hastalığın teşhis ve tedavisinde uzmanlaşmıştır. Bu bölümde ele alınan başlıca hastalıklar şunlardır:
- Koroner Kalp Hastalığı: Koroner kalp hastalıkları kalbe kan taşıyan atardamarların (arterler) daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkar. Bu durum kalp kasına yeterli kanın ulaşmaması anlamına gelir ve göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir. Damarların önemli derecede veya tam tıkanması durumunda kalp krizleri gelişir.
- Hipertansiyon: Yüksek kan basıncı olarak da bilinen hipertansiyon, kalp ve damar sağlığı için ciddi riskler taşır. Uzun süre kontrol altına alınmazsa kalp krizi, felç ve böbrek hastalıklarına neden olabilir.
- Kalp Yetersizliği: Kalp yetersizliği kalbin vücuda yeterli kan pompalayamadığı durumdur. Yorgunluk, nefes darlığı ve ayaklarda şişlik gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Aritmiler: Kalp ritim bozuklukları olan aritmiler kalbin çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz atması şeklinde ortaya çıkar. Bu durumlar bazen ciddi sağlık sorunlarına, bayılma, felç veya ani ölümlere yol açabilir.
- Doğumsal Kalp Hastalıkları: Doğumsal kalp hastalıkları doğum öncesi dönemde gelişen kalbin yapısal bozuklukları olarak tanımlanır. Bu tür hastalıklar çocukluk dönemi dahil olmak üzere hayatın herhangi bir evresinde tedavi gerektirebilir.
Kalp Hastalıklarında Belirtiler Nelerdir?
Kalp hastalıkları genellikle benzer belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler kalp ve damar sağlığıyla ilgili potansiyel sorunların erken uyarı işaretleri olabilir. En yaygın genel belirtiler şunlardır:
- Göğüs ağrısı ve rahatsızlık hissi,
- Nefes darlığı,
- Çarpıntı,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Baş dönmesi ve bayılma,
- Uzuvlarda ve özellikle ayak bileklerinde şişlik.
Kardiyoloji Bölümünde Uygulanan Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Kardiyoloji bölümünde, kalp ve damar hastalıklarının teşhisi için çeşitli tanı yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler hastalığın doğru bir şekilde teşhis edilmesini ve uygun tedavi planının oluşturulmasını sağlar. En sık kullanılan tanı ve tetkik yöntemleri şunlardır:
- Elektrokardiyogram (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden bu test kalp ritmi ve yapısal anormalliklerin tespit edilmesinde temel yöntemdir. EKG, kalp krizi geçmişi veya kalp ritim bozuklukları gibi sorunları belirlemede kritik öneme sahiptir.
- Ekokardiyografi: Kalp kaslarının ve kapakçıklarının hareketlerini ultrason dalgaları aracılığıyla görüntüleyen bu test kalbin yapısı, pompalama kapasitesi ve kapakçık işlevlerini değerlendirmek için kullanılır.
- Stres Testi: Yürüyen bir bant (treadmill) veya bisiklet aracığıyla yapılan fiziksel egzersiz veya ilaç yardımıyla oluşturulan stres sırasında kalbin çalışma durumunu gözlemlemek için yapılan stres testi koroner arterlerdeki daralmaları ve kalbin egzersiz sırasında nasıl performans gösterdiğini saptamada yardımcı olur.
- Koroner Anjiyografi: Damar içine kontrast madde enjekte edilerek yapılan bu görüntüleme testi kalbi besleyen damarların iç yapısını detaylı bir şekilde gösterir. Koroner anjiyografi, daralmış veya tıkanmış arterlerin yerini ve derecesini belirlemek için altın standarttır.
- EKG Holter Monitorizasyonu: Ani gelişen ritim bozuklukları ve kalp atış hızındaki değişikliklerin izlenmesinde kullanılır. Hastalar tarafından genellikle 24 saat veya daha uzun süre boyunca taşınan bu cihaz aracılığıyla uzun süreli EKG kaydı yapılır.
- Tansiyon Holteri: Kan basıncı yüksekliği nedeniyle incelenen hastalarda hipertansiyon tanısını koymak ve gün içerisinde kan basıncında meydana gelen değişiklikleri izlemek için uygulanır. Hastalar tarafından genellikle 24 saat veya daha uzun süre boyunca taşınan bu cihaz aracılığıyla uzun süreli kan basıncı kaydı yapılır.
- Tilt Table Testi (Eğik masa testi): Bayılma yakınması ile gelen hastalarda bayılması nedeninin incelemesi için yapılan bu testte, hasta yatak şeklinde bir platforma güvenli şekilde sabitlenir. Yatağın yaklaşık 60-70 derece açı ile dike yakın pozisyonda kaldırılması sonrasında kan basıncı ve EKG’de meydana gelen değişiklikler incelenir.
- Biyokimyasal Analiz: Kalp hastalıklarının başlıca risk faktörleri olan kan yağları, kan şekeri ve böbrek işlevlerinin değerlendirilmesinde ve kalp krizi gibi acil durumlarda vücutta artan bazı enzimlerin ve hormonların düzeyinin incelenmesinde kullanılır.
- Radyolojik Tetkikler: Kalp damar hastalıklarına yol açan yapısal bozuklukların ayrıntılı değerlendirilmesi için bilgisayarlı tomografi, kardiyak manyetik rezonans görüntüleme ve Nükleer Tıp bölümünde sintigrafi tetkikleri uygulanır.
Kardiyoloji Bölümünde Uygulanan Tedavi Yöntemleri ve Teknolojiler Nelerdir?
Kardiyoloji bölümünde uygulanan tedavi yöntemleri ve teknolojiler hastalığın türüne ve hastanın ihtiyaçlarına göre çeşitlilik gösterir. Her bir tedavinin temel amacı hastanın sağlık durumunu iyileştirmek ve kalp - damar sağlığını korumaktır. Aşağıdaki tedaviler en sık uygulanan kardiyoloji tedavileridir:
- İlaç Tedavisi: Kalp hastalıkları için çeşitli ilaçlar kullanılır. Bunlar arasında kan basıncını düzenleyen antihipertansifler, kan pıhtılaşmasını önleyen antikoagülanlar, kolesterol düşürücü statinler ve kalp ritmini düzenleyen antiaritmik ilaçlar bulunur.
- Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirme: Daralmış koroner arterleri genişletmek ve kan akışını artırmak için yapılan minimal invaziv bir girişimdir. Anjiyoplasti sırasında genellikle bir stent yerleştirilerek damarın açık kalması sağlanıp tekrar daralması önlenir.
- Kalp Pili ve ICD İmplantasyonu: Kalp ritim bozuklukları için kalp pili veya implante edilebilir (yerleştirilebilir) kardiyoverter defibrilatör (ICD) gibi cihazlar kullanılır. Bu cihazlar kalbin düzenli bir ritimde atmasını sağlamak veya tehlikeli ritim bozukluklarını düzeltmek için tasarlanmıştır.
- Elektrofizyolojik Prosedürler ve Ablasyon: Aritmi tanı ve tedavisinde kullanılan yöntemlerdir. Kalbin elektriksel yollarını haritalamak ve anormal elektriksel sinyalleri kesmek için minimal invaziv prosedürler kullanır.
Kalp Damar Cerrahisi ve Kardiyoloji Arasındaki Farklar Nelerdir?
Kalp damar cerrahisi ve kardiyoloji kalp sağlığına odaklanan iki farklı tıbbi disiplindir. Kardiyoloji kalp ve damar hastalıklarını teşhis eden, tedavi eden ve önlemeye çalışan uzmanlıktır. Bu uzmanlar hastaların kalp ve damar sağlığını değerlendirmek için çeşitli testler yaparlar ve tanıya bağlı olarak ilaç tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri önerirler. Ayrıca gerektiğinde hastalarını kalp cerrahlarına veya diğer uzmanlara sevk ederler. Kalp damar cerrahisi ise kalp ve kan damarları üzerinde ameliyatlar gerçekleştiren uzmanlıktır. Kalp kapakçığı onarımları, koroner bypass ameliyatları ve kalp nakli gibi karmaşık işlemleri gerçekleştirirler.
Kardiyoloji Bölümünde Verilen Hizmetler Nelerdir?
Kardiyoloji bölümü modern tıbbi teknolojileri kullanarak kalp hastalıklarının erken teşhisinden sorumludur ve bu sayede zamanında müdahale ile hastalıkların ilerlemesini önlemeye yardımcı olur. Hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak çeşitli medikal tedaviler uygulanarak hastaların sağlık durumunun stabilizasyonu ve iyileştirilmesi hedeflenir.
Ayrıca kardiyoloji bölümü koruyucu sağlık hizmetleri de sunarak hastaların kalp sağlıklarını uzun vadede korumalarına yardımcı olur. Özellikle kronik koşulları yönetmek için tasarlanmış programlar hastalara günlük yaşamlarında gereken bilgi ve destekleri sağlar. Kalp hastalıklarıyla mücadelede bu bütüncül yaklaşım hastaların yaşam kalitelerini artırmayı ve kalp sağlıklarını optimal düzeyde tutmayı amaçlar. Bu bölüm, her bir hastanın ihtiyacına özel olarak düzenlenmiş tedavi planlarıyla onlara en uygun bakımı sunmayı taahhüt eder.