Kulak Tıkanıklığı Nedir?
Kulak tıkanıklığı, pek çok insanın deneyimlediği yaygın bir durumdur ve altında yatan önemli bir sebep olmadıkça kolaylıkla tedavi edilebilir. Kulak tıkanıklığı genellikle dış kulak yolunun tamamen veya kısmen tıkanması durumunda hissedilir. Bu tıkanıklık; serumen (kulak kiri), su, enfeksiyonlar veya yabancı cisimler gibi nedenlerle oluşur. Kişi, sesin boğuk veya uzak geldiği, kulakta basınç veya dolgunluk hissi olduğu bir durumda kendini rahatsız hissedebilir. Kulak tıkanıklığı, kulak kanalında veya orta kulakta bir tıkanma, basınç hissi olarak tanımlanır.
Bu belirtilerden herhangi biri varsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır. Erken teşhis ve tedavi, ciddi komplikasyonları önlemeye yardımcı olur.
Kulak, Burun, Boğaz (KBB) bölümünden doktorumuz Prof. Ömer Faruk Ünal tarafından incelenip onaylanan bilgilendirici yazımızda, kulak tıkanıklığı hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Kulak Tıkanıklığının Sebepleri Nelerdir?
Birçok nedenden dolayı kulak tıkanıklığı yaşanabilir ancak yaygın sebepleri şunlardır:
- Kulak basınç dengesinin bozulması
- Kulak kiri (serumen) birikmesi
- Kulak enfeksiyonları
- Hava basınç değişiklikleri
- Alerjiler, soğuk algınlığı
- Sinüzit ve kulak zarı hasarı
Bazı durumlarda kulak tıkanıklığı daha ciddi bir durumun belirtisi olabilir ve tıbbi müdahale gerektirebilir. Kulak tıkanıklığının potansiyel olarak tehlike arz ettiği durumlar şunlardır:
Şiddetli Ağrı: Tıkanıklığa şiddetli kulak ağrısı eşlik ediyorsa bu genellikle bir enfeksiyon, yabancı cisim veya başka bir ciddi durumun belirtisi olabilir.
Kulak Kanaması veya Akıntısı: Bu belirtiler kulak zarında bir delik, yırtık, enfeksiyon veya başka bir ciddi durumun habercisi olabilir.
Denge Problemleri veya Baş Dönmesi: Bu belirtiler genellikle iç kulak rahatsızlıklarının belirtisidir ve tıbbi müdahale gerektirir.
Yüksek Ateş: Tıkanıklığa yüksek ateş eşlik ediyorsa bu genellikle bir enfeksiyonun belirtisidir.
Kulak Tıkanıklığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kulak tıkanıklığının tedavisi, genellikle altta yatan nedenle birlikte şekillenir. Çeşitli faktörlere bağlı olarak geliştirilen bazı yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
- Serumen birikmesi: Kulak kanalında fazla kulak kiri biriktiyse, özel aletler veya su irrigasyonu kullanarak bu kirler uzmanlar tarafından temizlenebilir.
- Orta kulak basınç dengesizliği: Kulak basınç dengesizliği genellikle uçak yolculukları, dalış veya yüksek irtifada bulunma gibi durumlarda meydana gelir. Bu durum genellikle kendiliğinden düzelir. Özellikle östaki tüplerini açmayı hedefleyen manevralar (öksürme, esneme ve yutkunma) kulak tıkanıklıklarında hızla rahatlama sağlayabilir.
- Enfeksiyonlar: Antibiyotikler veya antiviral ilaçlar, kulak enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılabilir.
- Alerjiler: Alerjilere bağlı kulak tıkanıklığı genellikle antihistaminikler, dekonjestanlar veya kortikosteroidler ile tedavi edilebilir.
Kulak Tıkanıklığına Neden Olan Rahatsızlıklar
Kulak tıkanıklığı ve işitme kaybı, çeşitli kulak hastalıklarının yaygın belirtileridir. Bu durumlar genellikle geçici olsa da, bazen kalıcı işitme kaybına neden olan daha ciddi durumların belirtisi olabilirler. En sık rastlanan ve kulak tıkanıklığına sebep olan hastalıklardan bazıları ise şunlardır:
Kulak İltihabı
Kulak tıkanıklığı gibi kulak iltihabı da özellikle çocuklarda sık görülen bir rahatsızlıktır. Kulak iltihabı, kulakta meydana gelen bir enfeksiyon veya inflamasyon durumudur. En sık görülen iki tür kulak iltihabı vardır. Bunlar, dış kulak iltihabı ve orta kulak iltihabıdır.
- Dış Kulak İltihabı
Dış kulak iltihabı, kulak kanalının cilt kaplamasında inflamasyon oluşması durumudur. Genellikle suyun kulak kanalında uzun süre kalması sonucu oluşur. Dalış, kulağın suya aşırı maruz kalması, kulak kanalını aşırı temizleme ve kulak kanalına yabancı cisim sokmak da dış kulak iltihabına neden olabilir. En sık gözlemlenen belirtiler şunlardır:
- Kulak ağrısı
- Kaşıntı
- Tıkanıklık hissi
- Akıntı
Dış kulak iltihabının tedavisinde genellikle topikal antibiyotik veya antifungal damlalar kullanılır. Tedavi sonrası genellikle 3-10 gün içinde tamamen iyileşme görülür. Dış kulak iltihabı tedavi edilmezse derin doku ve kemik iltihabına (malign otitis externa) veya nadiren de olsa hayatı tehdit eden bir durum olan beyin apsesine neden olabilir.
- Orta Kulak İltihabı
Orta kulak iltihabı, özellikle çocuklarda sık görülen bir durumdur. Genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu, alerji veya östaki tüpü fonksiyon bozukluğu sonucunda orta kulaktaki havanın yerini sıvıya bırakmasıyla meydana gelir. Bu durum, orta kulakta bakterilerin veya virüslerin çoğalmasına ve iltihaba neden olabilir. Orta kulak iltihabının en sık görülen belirtileri şunlardır.
- Kulak ağrısı
- İşitme kaybı
- Halsizlik
- Ateş
Tedavisinde genellikle oral antibiyotikler kullanılsa da, sıvıyı boşaltmak için kulak zarı çizimi gibi cerrahi işlemler de uygulanabilir. Orta kulak iltihabı tedavi edilmezse kalıcı işitme kaybı, mastoidit (kemik iltihabı), menenjit ve beyin apsesi gibi ciddi durumlara yol açabilir.
Ani İşitme Kaybı
Ani işitme kaybı, genellikle bir kulağın işitme yeteneğinin hızlı bir şekilde tamamen veya kısmen kaybolmasıdır. Bu durum genellikle birkaç saat içinde ya da bir gün içerisinde gelişir. Ani işitme kaybının sık görülen sebepleri arasında:
- Viral enfeksiyonlar
- Kabakulak
- Kızamık
- Üst solunum yolu enfeksiyonları gibi viral hastalıklar
- İç kulak problemleri
- Dolaşım bozuklukları
- Bazı ilaçların yan etkileri ve nadir de olsa iç kulak tümörleri yer alabilir.
Ani işitme kaybı acil bir durum olarak kabul edilir ve hemen bir uzman ile görüşülmesi gerekir. Erken teşhis ve tedavi, işitme kaybının kalıcı olma riskini azaltabilir. Ani işitme kayıplarında farklı tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Sıklıkla kortikosteroidler, damar genişletici etkisi olan vazodilatatörler ve kulak içine uygulanan kortizon enjeksiyonları uygulanır.
Östaki Tüpü Fonksiyon Bozukluğu
Östaki tüpü, orta kulağı boğaza bağlayan küçük bir tüptür ve orta kulaktaki hava basıncının dış ortam basıncıyla dengelenmesini sağlar. Östaki tüpü fonksiyon bozukluğu, bu tüpün düzgün bir şekilde çalışmamasına bağlı olarak gelişir. Bozukluk, tüpün mukozal astarının şişmiş olması durumunda veya düzgün açılmaması ya da kapanmaması durumunda meydana gelebilir. Tedavi edilmeyen fonksiyonel bozukluklar, orta kulağa ve kulak zarında zarara neden olabilir. Sık karşılaşılan östaki tüpü fonksiyon bozukluğu belirtileri şunlardır:
- Kulakta dolgunluk hissi
- Tıkanıklık
- Kulak çınlaması
- Dengesizlik hissi
Östaki tüpü fonksiyon bozukluğu tedavisinde valsalva manevrası ve balon şişirme gibi östaki borusu egzersizleri uygulanabileceği gibi;
- Miringotomi
- Ventilasyon tüpü
- Adenoektomi
- Östaki kateterizasyonu
- Balon tuboplasti gibi cerrahi işlemler de uygulanabilir.
Nazofarenks Dokular
Nazofarenks, burnun arkasındaki boşluktur, burun ve boğaz arasındaki geçişi sağlar. Nazofarenkste oluşan dokular ya da kitleler, bu bölgede anormal bir büyüme veya şişlik oluşmasına neden olabilir. Nazofarenks dokular ya da kitleler aşağıdaki belirtilerle kendilerini gösterebilir:
- Burun tıkanıklığı
- Kulakta dolgunluk hissi
- Yüz ve boyunda şişlik
- Baş ağrısı
- Burundan kan gelmesi
- Boyun bölgesinde oluşan kitleler
Genellikle kulak tıkanıklığı şikayeti ile başlayan nazofarenks doku oluşumları nazofarenks kanseri belirtisi olabileceği için vakit kaybetmeden doku üzerinde patolojik incelemeler yapılmalıdır.
Buşon
Buşon, kulak kanalında fazla miktarda kulak kiri (serumen) birikmesi sonucu oluşan bir tıkanıklıktır. Dış kulak yolunun dış kısmındaki derinin içerisinde, kulak salgısını oluşturan özel salgı bezleri bulunur. Bu salgının kuruması ile oluşan birikintiye "buşon (kulak kiri)" adı verilir. Bu durum aşağıdaki belirtilere sebep olabilir:
- İşitme kaybı
- Kulakta dolgunluk
- Tıkanıklık hissi
- Kulak ağrısı veya çınlaması
Buşon tedavisi genellikle bir uzman tarafından kulak kanalının özel aletler veya su irrigasyonu kullanılarak temizlenmesi ile gerçekleştirilir. Kulak kiri birikmesini önlemek için düzenli kulak hijyenine dikkat etmek ve kulak kanalını çubukla temizlemekten kaçınmak gerekir. Kulak kanalının çubukla temizlenmesi kirin daha da içeri itilmesine neden olur.
Kulak sağlığı, genel sağlığımızın önemli bir parçasıdır. Bu durumları anlamak, önlemek ve tedavi etmek yaşam kalitemizi önemli ölçüde etkiler. Herhangi bir kulak rahatsızlığınız olduğunda veya bu belirtilerden herhangi birini fark ettiğinizde vakit kaybetmeden bir uzmana danışmanız önerilir.
Kulak Tıkanıklığı için Hangi Bölüme Gidilmelidir?
Kulak tıkanıklığı şikayeti için kişiler sağlık kuruluşlarının “Kulak Burun Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi” bölümlerine danışabilir, uzman hekimlerle görüşebilirler.