Bel Fıtığı Nedir?
Omurgalar arasında, omurgaya olan yüklenmeyi karşılayan, aynı zamanda omurganın hareketine olanak veren disk şeklinde kıkırdak yapılar bulunur. Bu kıkırdak disklerin çevresinde sert birer kapsül ve kapsüllerin içinde ise macun şeklinde koyu kıvamda nükleer bir yapı bulunur. Bu yapı, omurlara yapışan ligamanlar (bağ ve kas dokular) tarafından da korunmaktadır. Söz konusu yapı hidrolik sistemle çalışan bir pompaya benzetilebilir.
Kapsüllerden biri zayıflayarak arka duvarını oluşturan sinirlerin bulunduğu kanala taşarsa veya kapsül yırtılarak içindeki nükleer materyal kanala girerse omurga kanalından çıkmaya hazırlanan sinir köklerine baskı yapar. Bu durum sonucunda oluşan ve belden bacağa veya dize yayılan şiddetli ağrıya bel fıtığı denir. Kapsül veya nükleer materyal taşma ya da yırtılma nedeniyle her zaman sinirlere basmayabilir. Böyle durumlardaysa hastada şiddeti bir bel ağrısı oluşur. Bu aşama ise diskte gelişen ağrı olarak tanımlanır. Diskte gelişen ağrılarda, bacaklara yayılan bir ağrı söz konusu değildir.
Bel Fıtığı Nedenleri Nelerdir?
Özellikle karın ve sırt egzersizlerini içeren spor hareketleri yapmamak, aşırı kilo almak, ağır yük kaldırmak en yaygın görülen nedenler arasında sayılabilir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Öncelikle belden başlayıp kalçaya inen, uyluğun ve dizin arkasından baldıra sonra da ayağa yayılan ağrı en sık şikâyet edilen belirtidir. Üst seviye disklerindeki fıtıklardaysa ağrı, uyluğun arkasından dize kadar gelir. Ayakta veya bacağın dış yanında uyuşukluklar olur. Üst seviye bel fıtıklarında, uyuşukluk bacağın iç kısmında hissedilir. Sinir köküne olan basının şiddetine bağlı ayakta çekme veya basmada güç kaybı görülebilir. İleri seviye bel fıtıklarındaysa hasta dizi kilitleyemez veya leğen kemiğini stabilize edemediği için yürümesi bozulur.
Bel Fıtığı Egzersizleri Nelerdir?
Bel omurlarını stabilize ettiği için karın ve sırt adalelerini güçlendiren egzersizler yapmak çok önemlidir. Ağrılı dönemde bel egzersizi yapmak doğru değildir. Bel fıtığı atağı geçiren bir kişi 45 gün sonra pasif bel egzersizlerine, 3 ay sonra ise aktif bel egzersizlerine başlayabilir. Disk kapsülü iyileşmeden egzersize başlamak, bel fıtığının tekrarına neden olabilir.
Bel Fıtığı Nasıl Anlaşılır?
Hasta belden bacağına veya dizine vuran ağrıdan yakınıyorsa bel fıtığından şüphenilmelidir.
Bel Fıtığı Tanısı Nasıl Koyulur?
Tanı, önce hastanın öyküsünde kendini belli eder. Daha sonra muayene bulguları ile fıtık tanısı rahatlıkla konabilir. En önemli tanı koyma aracı bel MR’ıdır.
Bel Fıtığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedaviye kara vermede muayene önemlidir. Hastada güç kaybı varsa, ayağını çekmekte zorlanıyor veya basamıyorsa acil ameliyat yapılması gerekebilir. Onun dışında çok dayanılmaz şiddetli ağrı dışında tedavi konservatifdir. Hasta yatak istirahati, sıcak uygulanma ve ilaç tedavisi alır. İlaç olarak adele gevşetici, antienflamatuar ve analjezik kombinasyonları kullanır. Güç kaybı olmayan hastalarda, ağrı bölümü tarafından kök blokları yapılabilir. Akut dönemde egzersiz olmaksızın bele sıcak uygulama ve benzeri tedavi yöntemleri ağrıyı azaltır.
Cerrahi tedavi, üç hafta içinde konservatif tedaviye yanıt vermeyen hastalarda uygulanması uygundur. Mikrocerrahi ile sinir köküne bası yapan disk fragmanları çıkarılır. Tekrarlama şüphesi olan hastalarda dinamik stabilkizasyon yapılması düşünülebilir.