Doğum Kontrol Hapı
Oral kontraseptif olarak adlandırılan doğum kontrol hapları, istenmeyen gebelikleri önlemeye yönelik kullanılan hormon içeren ilaçlardır. Kullanıldıkları sürece yumurtlamayı engelleyerek ve spermin rahim ağzından geçişini zorlaştırarak doğum kontrolü sağlarlar. İçinde değişik oranarda kadınlarda normalde bulunan östrojen ve progesteron hormonları mevcuttur.
Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?
İlk kullanıma adetin ilk üç günü içinde başlanır. Her gün aynı saatte bir tane olarak kullanılır. Piyasada 28 tablet ve 21 tablet içeren değişik preperatlar mevcuttur. 28 tablet içerenler hiç ara vermeksizin kullanılırken, 21 tablet içeren preperatların kullanımı kutu bittiğinde bir hafta ara verip bir hafta sonra yeni kutuya başlama şeklindedir.
Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri Nelerdir?
Bulantı, ara kanama, baş ağrısı, cinsel istekte azalma, meme hassasiyeti, duygu-durum değişiklikleri gibi geçici ve hafif istenmeyen yan etkiler görülebilir. Bu durumda mutlaka doktorunuza danışın ve eğer düzelmiyorsa da doktorunuzun önerisi ile ya başka bir doğum kontrol hapına ya da başka bir doğum kontrol yöntemine geçebilirsiniz.
Doğum kontrol haplarının ciddi bir riski pıhtı oluşma riskinde artıştır. Pıhtı oluşması derin ven trombozu, kalp krizi, inme ve akciğer embolisi ile sonuçlanabilir. Ancak bu risk oldukça düşüktür. Aşırı kilo, yüksek tansiyon, hareketsiz yaşam tarzı, sigara, ailede pıhtı öyküsü bulunması ve genetik nedenler bu riski artırabilir. Onun için bir doğum kontrol hapına başlamadan önce mutlaka doktorunuza muayene olmalı ve önerisini alarak başlamalısınız.
Doğum Kontrol Hapları Adeti Geciktirir Mi?
Normal kullanımında adeti geciktirme etkisi yoktur. 21 günlük haplarda kutu bitince bir hafta içinde, 28 günlük olanlarda ise son 7 tablet kullanılırken adet olmanız beklenir. Eğer bir adet gecikmesi söz konusu ise mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Spiral
Doğum kontrol yöntemlerinden biri olarak kullanılan RİA (rahim içi araç) halk arasında spiral olarak da bilinmektedir. Yaklaşık 2-3 santimetre uzunluğunda olan spiral, T şeklinde olup metal veya plastikten üretilir. Hamileliğin oluşmasını engellemeyi sağlayan ise spirali saran bakır tellerdir.
Spiral rahim içinde yer kaplayarak yumurtalık döllense bile döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleşmesini engeller. Bu şekilde istenmeyen gebeliklerin oluşması önlenmiş ve doğum kontrolü sağlanmış olur.
Spiral Nasıl Kullanılır?
Genelde adet bitiminde spiral takılması önerilir. Bu süreçde rahim ağzı daha geniş olacağı için spiral kolayca uygulanabilir. Ancak adetli değilken de, gebelik testi ile gebe olmadığı teyit edilen kadınlara da uygulanabilir. Spiral takılması birkaç dakika içinde yapılan bir işlemdir. İşlem öncesi jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile rahim yapısı ve pozisyonu değerlendirilir. Spiral takılması için engel bir durum yoksa spekulum takılarak rahim ağzı antiseptik solüsyonla temizlenir. Tenekulum denilen aletle rahim ağzından tutularak rahme ideal pozisyon verilir ve spiralin aplikatörü vasıtasıyla spiral rahim içine güvenle yerleştirilir. Spiralin ipi 0. 5- 1 cm olacak şekilde kısaltılarak işleme son verilir. Spiral takılması sırasında kasık bölgesinde hafif bir kasılma ve kramp tarzında bir ağrı hissedebilir. Bu durumu önlemek amacıyla işlemden önce ağrı kesici önerilebilir. Spiral takıldıktan sonra rahim ağzından çok hafif kanamalar olabilir.
Spiral Uygulamasının Etkileri Nelerdir?
Spiralin genel olarak bir yan etkisi gözlenmemektedir. Ancak bazı kişilerde kasıklarda ağrı, sancı ve adet dönemlerinin uzaması, adet haricindeki ara kanamalarının görülmesi gibi yan etkiler görülebilmektedir.
Spiral Ne Kadar Süre Kullanılabilir?
Spiralin koruyuculu etkisi takıldığı anda başlar ve çıkarıldığı anda son bulur. Ülkemizde kullandığımız spirallerin ortalama 5- 10 yıl koruyuculuk süreleri vardır.
Gebelik Hesaplama Yöntemleri
Gebeliğin kesin tarihi neredeyse hiç bilinmediğinden, son adet döneminin ilk günü bebeğin kaç haftalık olduğunu ölçmek için kullanılır. Son adet tarihine göre, tahmini son tarih, dönemin ilk gününden itibaren 280 gün yani 40 haftadır veya halk arasında yaygın olarak bilindiği üzere 9 ay 10 gündür. Düzensiz adet dönemleri olan veya son adetlerinin ilk gününü hatırlayamayan kadınlarda, bu yöntemi kullanarak gebelik yaşını belirlemek mümkün olmadığı için gebelik yaşı erken gebelik döneminde yani ilk üç ay içinde yapılmış olan ultrason muayenesi ile belirlenmekte ve tahmini doğum zamanı bu şekilde tespit edilmektedir.